cmentarz ewangelicko
-augsburski
teodorowo
Spoczywają tu prochy rodzin: Arendt, Bilitz, Blanck, Brandenburg, Dyll, Guhlau, Heise, Kelmser, Luchsinger, Mantz, Maron, Peplau, Retz, Selnau, Schielke, Steinagel, Stoike, Strehlau, Zamroch i innych mieszkańców zwykle trudniących się rolnictwem.
Na zamkniętym w 1970 roku cmentarzu o powierzchni ok. 0,29 ha zachowało się przynajmniej 28 nagrobków. Na trzynastu z nich zachowały się inskrypcje. Poza danymi o zmarłych, część zawiera sentencje odwołujące się bezpośrednio do Księgi Izajasza, Objawienia Św. Jana i Psalmu 23. Starodrzew w postaci dębów i lipy. Obiekt wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Własność Skarbu Państwa w zarządzie Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Toruniu.
Nagrobki i detale
Upamiętnienie cmentarza zainicjowała Katarzyna Juras, mieszkanka gminy Wielgie. Prace porządkowe i dokumentacyjne przeprowadzono w 2019, wspólnie z wolontariuszami i mieszkańcami Wielgiego, Skępego i okolic. Ekspertyzę sporządziła dr Alicja Drozd-Lipińska (Katedra Biologii Człowieka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu). Dokumentację opracowali: Michał Wiśniewski (Stowarzyszenie Lapidaria. Zapomniane cmentarze Pomorza i Kujaw) i zespół Fundacji Ari Ari.
oprac. dokumentalne: Michał Wiśniewski oprac. projektowe: Fundacja Ari Ari autorzy zdjęć: Bożena Ciesielska, Jarosław Czerwiński, Alicja Drozd, Michał Wiśniewski, Fundacja Ari Ari
Współfinansowanie:
Współfinansowane w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa 2022.
Cmentarz ewangelicko-augsburski w Teodorowie założono dla ewangelików sprowadzonych w I ćw. XIX wieku przez ród Mioduskich, właścicieli majątku Wielgie. Chociaż cmentarz z około połowy XIX wieku położony jest w Teodorowie, to siedzibą kantoratu były Miodusy (dziś część Wielgiego). Miejscowi luteranie czterokrotnie zmieniali lokalizację domu modlitwy. Ostatni z 1911 roku w postaci murowanego gmachu wraz z budynkiem szkoły służył po wojnie jako izba porodowa i przedszkole. Tutejsi ewangelicy związani byli z parafią ewangelicko-augsburską w Lipnie.
Zdjęcia archiwalne
Historia osadnictwa niemieckiego na Ziemi Dobrzyńskiej sięga XIII wieku. Największy napływ osadników nastąpił po drugim rozbiorze Polski (1793), kiedy ziemie te znalazły się w zaborze pruskim (od 1815 w granicach zaboru rosyjskiego). Wraz z przesiedleniami po II wojnie światowej, nekropolia w Teodorowie przestała pełnić swoją funkcję, ulegając zniszczeniu.
Tablica informacyjna
Wykonano w ramach projektu:
